Huidige situatie
Het centrum bestaat uit het gebied binnen de Julianalaan, Sorghvlietlaan, Buitenwoellaan, Jakob Bruggemalaan, Lloydsweg en Van Stolbergweg. Van oorsprong is het centrum ontstaan tussen het Ooster- en het Westerdiep. De na-oorlogse groei van Veendam zorgde voor een toename van het autogebruik. Om deze reden zijn aan het begin van de jaren ‘70 het Boven Westerdiep en het Beneden Oosterdiep gedempt. Dit leidde ertoe dat het centrum er anders uit kwam te zien. Toch zijn enkele structuren, zoals het Ooster- en Westerdiep en het beschermd stadsgezicht Tusschendiepen nog goed herkenbaar. Deze zichtbare structuren en de historische gebouwen dragen bij aan de identiteit van het centrum en laten de rijke historie zien. Deze gebouwen staan niet alleen langs het Oosterdiep, maar ook op andere plekken in het centrum. Denk bijvoorbeeld aan de Grote Kerk, het Veenkoloniaal museum of het Noorderpoortgebouw aan de Hertenkampstraat. Om deze historie te behouden is een deel van het centrum aangewezen als beschermd stadsgezicht.
Midden in het centrum ligt het kernwinkelgebied. Dit is het gebied tussen het Ooster- en Westerdiep, rondom de Kerkstraat en de Promenade. Hier zijn de meeste winkels te vinden, maar ook verschillende horecagelegenheden. In de gemeente staan echter ook veel (winkel-) panden leeg. In 2020 stond 17% van de winkels in Veendam leeg[1]. Deze leegstand zorgt ervoor dat het vestigingsklimaat van Veendam minder aantrekkelijk wordt. Dit betekent dat de lege winkels ervoor zorgen dat het winkelgebied minder interessant wordt voor nieuwe winkels om zich er te vestigen. Ook kan het gebied hierdoor in verval raken waardoor mensen er niet graag meer verblijven. Dit noemen we ook wel verloedering. De leegstand biedt ook kansen. Zo kunnen we andere functies waar vraag naar is, zoals woningen, in de lege panden realiseren. Daarmee kunnen we binnen het bestaand bebouwd gebied nieuwe woningen bouwen, zodat de woningbouw niet ten koste gaat van bijvoorbeeld groen, water of agrarische grond.
In het westen van het centrumgebied bevinden zich verschillende sportaccommodaties. Hier zijn bijvoorbeeld het Zwembad Tropiqua en de Sorghvliethal gevestigd. Dit is de thuisbasis voor verschillende (binnensport)verenigingen. Aan de oostkant van het centrum is het station te vinden. Hier stopt de trein van en naar Groningen en is tevens het busstation gevestigd. In de rest van het centrum zijn naast woningen op het Aquapark en in de straten rond het kernwinkelgebied ook kantoren en dienstverlening te vinden.
Toekomstperspectief
Een van de belangrijkste opgaven voor het centrum is de aanpak van de leegstand. Door de opkomst van online winkelen is er minder behoefte aan fysieke winkels. Daarnaast heeft onze gemeente te maken met een vergrijzende bevolking. Daardoor zien we steeds vaker dat winkeliers geen opvolging hebben en dat een winkel leeg komt te staan. We moeten een oplossing vinden voor de leegstand zodat een compacter en gezelliger winkelcentrum ontstaat.
We gaan de leefbaarheid in het centrum verbeteren. Dit doen we op verschillende manieren. Ten eerste veranderen we een deel van de winkels in woningen. Daarbij is het belangrijk dat er een juiste mix ontstaat van winkels, horeca en woningen en we goed luisteren naar de wensen van inwoners, ondernemers en hun klanten. Hoe deze mix er precies uit moet komen te zien nemen we op in het omgevingsplan. Ten tweede willen we de kwaliteit van de openbare ruimte verbeteren. Hier hebben we de afgelopen jaren al op ingezet met onder andere de herinrichting van een deel van de Promenade, het Veenlustplein en het Raadhuisplein. De komende jaren willen we hiermee doorgaan. Bijvoorbeeld door meer groen in het centrum toe te voegen. De derde manier is om aantrekkelijke evenementen te organiseren die aansluiten bij de wensen van de verschillende doelgroepen. Dit gaat samen met een goede promotie van onze gemeente. Hiermee willen we meer bezoekers naar het centrum trekken. Tot slot willen we het winkelen in het centrum comfortabeler maken met aaneengesloten overdekte winkelgebieden.
De bereikbaarheid van het centrum speelt daarbij een belangrijke rol. In het centrum moet een zo compleet mogelijk winkelaanbod bestaan op loop- en fietsafstand van woongebieden. We verbeteren daarom de verbindingen voor de fiets, te voet en het OV, zodat het centrum voor iedereen en met elk vervoersmiddel bereikbaar blijft. Maar we willen voorkomen dat de inzet op deze vervoersmiddelen ten koste gaat van de bereikbaarheid met de auto. Het centrum moet namelijk ook bereikbaar blijven voor bezoekers vanuit de regio. We stellen momenteel een mobiliteitsplan op waarin we deze balans tussen de auto en de overige vervoersmiddelen verder uitwerken. Daarnaast wordt ook in het uitvoeringsprogramma centrum aandacht besteed aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van het centrum.
De deelgebieden op de kaart zijn indicatief. Dit wil zeggen dat de gebieden de globale structuur van de omgevingsvisie vormen. Zoals op de kaart te zien is, is een deel van het centrum als lintstructuur aangegeven. Daarmee wordt duidelijk dat hier kenmerken (zoals historische bebouwing) aanwezig zijn die aansluiten bij het deelgebied lintdorpen. Het betekent echter niet dat alleen dit deelgebied van toepassing is, hier geldt namelijk ook het beleid voor het centrum.
[1] Landelijke Monitor Leegstand (CBS)
