In onze gemeente is het fijn om te wonen en leven. Dat noemen we ook wel een aantrekkelijk woon- en leefklimaat. De kernen bieden verschillende omgevingen om te wonen, zoals het centrum, de woongebieden en de lintdorpen. In dit thema beschrijven we hoe we het aantrekkelijke woon- en leefklimaat behouden.
Hoe ziet wonen in Veendam eruit?
In onze gemeente wordt er op verschillende plekken gewoond. Zo zijn veel woningen in het centrum te vinden, maar ook in de wijken Sorghvliet, Buitenwoel en Veendam Noord. Andere woongebieden zijn Wildervank en de kleinere lintdorpen: Borgercompagnie, Bareveld, Wildervanksterdallen, Ommelanderwijk en Zuidwending. Alle dorpen en wijken hebben hun eigen kenmerken en identiteit. Zo is de langgerekte structuur en het omliggende open landschap kenmerkend voor de lintdorpen. In de woongebieden en het centrum is relatief veel groen en water te vinden. Veendam wordt daarom ook wel Parkstad genoemd.
Waar staan we nu?
In de gemeente Veendam stonden in 2021 in totaal 12.906 woningen. Van deze woningen zijn ongeveer 80% eengezinswoningen en het restant (20%) meergezinswoningen (appartementen). Als we kijken naar het aandeel koop- en huurwoningen zien we dat circa 64% van de woningvoorraad koopwoningen zijn, 24% corporatiewoningen, 11% particuliere huurwoningen en 1% onbekend[1].
Op 1 januari 2021 telde de gemeente 27.417 inwoners. Volgens de bevolkingsprognose van de regio Oost-Groningen en provincie Groningen neemt de bevolkingsomvang af met ongeveer 1.000 personen in de periode 2020-2040. Ondanks deze verwachte bevolkingskrimp wordt voorspeld dat het aantal huishoudens in deze periode met ruim 600 huishoudens toeneemt . Dit komt omdat steeds meer mensen alleen wonen en vanuit de regio (Groningen en Assen) steeds meer richting Veendam trekken door de gevolgen van de overspannen woningmarkt.
Niet alleen de omvang van de bevolking verandert, ook de samenstelling. De voorspelling is dat door vergrijzing het aantal personen van 65 jaar of ouder sterk toeneemt tot 2040. Vooral het aantal 75-plussers groeit van circa 2.700 (10%) naar 4.700 (18%) personen. Dit heet dubbele vergrijzing. Tegelijkertijd is de verwachting dat het aantal personen jonger dan 30 afneemt. Dit wordt ontgroening genoemd.
Bevolkingsprognose (2020) volgend de regio Oost-Groningen en de provincie Groningen.
Wat komt er op ons af?
De verwachting is dat de vraag naar woningen in de toekomst anders is dan nu. Dit vraagt om aanpassingen van de huidige woningvoorraad. Een ontwikkeling die hierbij meespeelt is dat ouderen langer zelfstandig blijven wonen in het kader van het scheiden van wonen en zorg. Doordat het aantal ouderen toeneemt, neemt de vraag naar levensloopbestendige woningen toe.
De druk op de woningmarkt in de stad Groningen maar ook in Assen neemt steeds verder toe. Naar verwachting wijken steeds meer woningzoekenden uit naar omliggend gebied. Hierdoor neemt mogelijk de vraag naar woningen in Veendam toe.
Door de energietransitie is het nodig dat we ook in woningen energie besparen. Dit kan bijvoorbeeld door bestaande woningen (nog) beter te isoleren. Nieuwbouwwoningen kunnen bovendien zo gebouwd worden dat deze zo goed mogelijk omgaan met energie.
Hoe zien we de toekomst voor wonen?
De ontwikkelingen die op ons af komen vragen om aanpassingen van de woningvoorraad. Hieronder is op basis van de gemeentelijke Woonvisie 2019-2023 beschreven hoe we dit als gemeente willen aanpakken.
Om de groei van het aantal huishoudens op te kunnen vangen vinden wij het belangrijk dat geïnvesteerd wordt in de woningvoorraad. We willen dat er nieuwe woningen worden gebouwd, maar ook dat de bestaande woningen verbeterd worden. Ook willen we dat een deel van de leegstaande winkelpanden getransformeerd wordt tot woningen. We gaan in overleg met ondernemers die boven hun winkel ruimte beschikbaar hebben, met als doel deze ruimte in samenwerking met de ondernemer om te zetten in woningen. Dit draagt bij aan het verminderen van de leegstand.
Bij de bestaande huurwoningen zetten we in op verbetering, aanpassing en verduurzaming. Hiervoor maken we prestatieafspraken met sociale verhuurders in de gemeente. De sociale verhuurders hebben in het Aedes-akkoord afgesproken dat hun woningvoorraad in 2050 CO2-neutraal en (aard)gasloos is. Daarnaast willen we het gesprek aangaan met particuliere beleggers die woningen verhuren, om hen aan te moedigen woningen te onderhouden, verbeteren en verduurzamen. Woningeigenaren stimuleren we door voorlichting (bijvoorbeeld via een website) over goede voorbeelden en mogelijkheden om de woning te verduurzamen.
We maken afspraken met projectontwikkelaars, bouwers, particuliere en sociale verhuurders over het realiseren van betaalbare woningen, met name voor één- en tweepersoonshuishoudens. De afspraken kunnen bijvoorbeeld gaan over de prijs van nieuwe woningen.
De komende 20 jaar bouwen we circa 820 woningen in Veendam. Hiermee spelen we in op de verwachte veranderingen in de samenstelling van de bevolking. We houden in de gaten of dit woningaantal, ook in de toekomst, past bij de vraag naar woningen. Daarom actualiseren we de Woonvisie in 2022 op basis van de laatste bevolkingsprognose en een woningmarktonderzoek. We hebben speciaal aandacht voor starters door duidelijk in beeld te brengen wat de wensen en behoeften zijn van starters.
We willen maatwerkafspraken maken over huisvesting van kwetsbare doelgroepen. Zo hebben wij net als andere gemeenten in Oost-Groningen een afspraak ondertekend dat mensen die uitstromen uit beschermd wonen, binnen drie maanden gegarandeerd op huisvesting kunnen rekenen. Daarnaast willen we in samenwerking met de jeugdzorg en het onderwijs kijken welke behoefte er is bij kwetsbare jongeren om begeleid te wonen. Tot slot willen we de vraag naar woonwagenstandplaatsen in kaart brengen. Bij voorkeur pakken we dit in regionaal verband op.
De samenwerking tussen onze sectoren Wonen en het Sociaal Domein willen we verbeteren. Wonen en zorg moeten bij zowel nieuwbouw als in de bestaande woningvoorraad beter op elkaar afgestemd worden. We houden daarom de vraag en aanbod van (voormalige) verzorgings- en verpleeghuizen in de gaten. Doordat ouderen steeds langer zelfstandig blijven wonen kan de vraag naar deze woonopties afnemen. Dit kan uiteindelijk leiden tot leegstand. Door de vraag en het aanbod in de gaten te houden kunnen we op tijd inspelen op eventuele leegstand en nadenken over functieverandering.
Er moet meer aandacht besteed worden aan de bouw van levensloopgeschikte woningen. Maar we willen ook ouderen informeren over (preventieve) woningaanpassingen, mogelijkheden voor zorg aan huis en mogelijkheden voor een verhuizing. Dit bij voorkeur in samenwerking met de huurdersorganisaties, ouderenbonden, corporaties en andere partijen. Samen met Acantus werken we aan het opstellen van Meerjarige Regionale Samenwerkingsafspraken onder andere met betrekking tot levensloopgeschikte woningen.
We staan open voor creatieve oplossingen voor slim (her)gebruik van monumentale panden of het opzetten van creatieve woonconcepten. Er staan in onze gemeente diverse oudere “bejaardenwoningen” die eigenlijk niet meer aan de eisen van de tijd voldoen. Wij zijn er een voorstander van om deze op den duur op een verantwoorde wijze te vervangen. Daarbij zien wij mogelijkheden voor tijdelijke verhuur aan starters onder voorwaarden (geen overlast).
Omdat er veel onzeker is over de woningbouwontwikkeling en de vraag naar woningen blijven we continu peilen hoeveel woningen benodigd zijn. Mocht blijken dat er na de realisatie van de huidige woningbouwopgave meer woningen benodigd zijn, sluiten we mogelijkheden voor verdere uitbreiding van het aanbod niet uit. De ruimtelijke structuur van Veendam is daarbij onze leidraad.
Relatie met: Bereikbaarheid, voorzieningen, groen en recreatie, duurzaamheid, leefbaarheid, gezonde omgeving
[1] Woonvisie
