Wat is werken en ondernemen?

Werken en ondernemen is een breed thema. We hebben het niet alleen over de vraag of er voldoende werk is binnen de gemeente of in de regio (de werkgelegenheid). Het gaat ook over de sectoren waar deze werkgelegenheid te vinden is. En het gaat over de aantrekkelijkheid van onze gemeente voor specifieke vormen van werkgelegenheid. Die aantrekkelijkheid heet ook wel vestigingsklimaat en wordt bepaald door onder andere de bereikbaarheid van onze gemeente, het opleidingsniveau van inwoners en regels die wij stellen.

Waar staan we nu?

Veendam maakt onderdeel uit van de Veenkoloniën. De veenkolonie behoorde tot de grootste industriecomplexen van Noord-Nederland. Nadat het veen was gewonnen, zijn de gronden gebruikt voor de landbouw. Grootschalige fabriekscomplexen ontstonden met bedrijvigheid, zoals scheepvaart en aardappelzetmeelfabrieken. Deze industrieterreinen zijn er nog steeds en liggen langs het spoor en het Oosterdiep. Op een groot deel van deze bedrijventerreinen is zwaardere industrie mogelijk.

Er zijn in onze gemeente ook enkele mijnbouwlocaties aanwezig. Er wordt namelijk zout en gas gewonnen. Onder Veendam zijn dikke zoutlagen van soms wel honderden meters dik te vinden. In onze gemeente wint Nedmag magnesiumzout, op de zoutwinningslocatie tussen het golfterrein en Borgercompagnie en op een tweede zoutwinningslocatie tussen Borgercompagnie en Lula. Daarnaast wordt er gas gewonnen uit verschillende gasvelden. Onze gemeente ligt namelijk tegen het Groningenveld aan en het zuidelijke deel van de gemeente ligt boven een deel van het Annerveense gasveld. Deze gaswinning is in het buitengebied te zien. Denk de gaswinningslocatie aan de Woortmanslaan en in het Borgerswold. Bij Zuidwending slaat EnergyStock B.V. aardgas op in ondergrondse zoutlagen. Dit gas wordt gebruikt om bijvoorbeeld verschillen tussen vraag en aanbod van gas op te vangen.

Onze grote industrieterreinen zorgen voor banen. In 2019 was 27% van het totaal aantal banen in onze gemeente in de industriesector. Dit is veel meer dan gemiddeld in de provincie Groningen. Daarentegen zijn er in onze gemeente relatief minder banen in de collectieve en zakelijke dienstverlening. Met collectieve dienstverlening bedoelen we banen in dienst van de overheid, zoals het onderwijs, de zorg en het openbaar bestuur. Zakelijke dienstverlening gaat over banen in bijvoorbeeld vervoer en opslag, horeca en financiële instellingen[1].

Verdeling van banen in sectoren

In 2019 was ongeveer 4% van onze inwoners werkzoekend[2]. Daarbij gaat het om inwoners die willen en kunnen werken en niet om personen die bijvoorbeeld arbeidsongeschikt zijn. Dit werkloosheidspercentage is vergelijkbaar met het provinciaal gemiddelde (circa 4%).

Onze gemeente heeft te maken met leegstand van veel winkels. In 2020 stond ongeveer 17% van de winkels leeg[3]. Dit is ver boven het provinciaal en landelijk gemiddelde van 8%. Vooral het centrum van Veendam heeft te maken met leegstand.

Wat komt er op ons af?

We hebben te maken met een vergrijzende bevolking. Dit betekent dat het aantal ouderen in onze gemeente toeneemt, terwijl het aantal jongeren niet meegroeit. Als gevolg van de ouder wordende bevolking, neemt de vraag naar zorg toe. Dit leidt tot steeds meer banen in deze sector. Daarnaast verwachten we als gevolg van digitalisering dat het aantal banen in de ICT-sector groeit.

We hebben te maken met veel leegstand van winkels in onze gemeente. Het draagvlak voor fysieke winkels neemt verder af doordat de bevolking krimpt (niet alleen in Veendam, maar ook in andere Groningse gemeenten) en we steeds meer online winkelen. We hebben meer winkelruimte dan we nodig hebben.

Hoe zien we de toekomst van werken en ondernemen?

Samen met de gemeenten Midden-Groningen, Oldambt en de provincie Groningen stellen we het Ruimtelijk-economisch perspectief A7/N33-regio op. We zien namelijk kansen om de economische ontwikkeling en werkgelegenheid in deze regio te verbeteren, onder andere vanwege de goede verbindingen en de kracht van de aanwezige bedrijvigheid. Met het Ruimtelijk-economisch perspectief zetten we in op economische ontwikkeling, waarbij we ruimtelijke kwaliteiten (denk bijvoorbeeld aan natuur, erfgoed, water en het open landschap) respecteren.  

Voor Veendam betekent dit dat we inzetten op een uitbreiding van onze bedrijventerreinen, passend bij de ruimtelijke structuur van Veendam. We krijgen als gemeente regelmatig aanvragen van grotere bedrijven om zich in Veendam te vestigen, maar op dit moment is er onvoldoende ruimte op de bestaande bedrijventerreinen om deze bedrijven naar Veendam te halen. We zetten daarom in op een uitbreiding van ongeveer 40 hectare aan de zuidzijde van de bestaande bedrijventerreinen. Met de uitbreiding van de bedrijventerreinen bieden we ruimte aan grotere bedrijven, onder andere in de sector health science. De locatie vinden wij geschikt omdat dit past binnen de ruimtelijke structuur van Veendam en de locatie goed te bereiken is vanaf de N33 en het spoor. Uitbreiding is daarbij enkel mogelijk wanneer dit past binnen de wettelijk gestelde normen met betrekking tot milieuhinder. De uitbreiding mag daarnaast niet ten koste gaan van de kwaliteit van de bestaande bedrijventerreinen. We stimuleren daarom initiatieven waarbij de bestaande bedrijventerreinen gerevitaliseerd/opgeknapt worden. Het Ruimtelijk-economisch perspectief A7/N33-regio beschrijft de rol van de gemeente bij het revitaliseren van de bestaande bedrijventerreinen.

De leegstand van winkels pakken we aan. We hebben hiervoor al een subsidieregeling voor de concentratie van winkels in het centrum. Daarnaast stellen we een Centrumvisie op, met als doel om het winkelgebied levendiger en aantrekkelijker te maken. Daarbij kijken we ook naar de mogelijkheden om de winkelruimtes te gebruiken, bijvoorbeeld door er woonruimte van te maken.

Relatie met: Voorzieningen, bereikbaarheid

[1] LISA/Waarstaatjegemeente.nl

[2] CBS/waarstaatjegemeente.nl

[3] Landelijke monitor leegstand