Wat zijn voorzieningen?

Voorzieningen zijn de hulpmiddelen in de gemeente waar inwoners gebruik van kunnen maken. Voorzieningen zijn nodig om fijn te kunnen wonen in een dorp of stad. U kunt denken aan winkels voor boodschappen, de huisarts of huisartsenpost, scholen en nog veel meer. Het is belangrijk dat er voldoende voorzieningen in de buurt zijn en dat deze van goede kwaliteit zijn. Dit noemen we ook wel het voorzieningenniveau.

• winkels;
• scholen;
• kinderdagverblijven;
• zorgcomplexen;
• huisartsen, tandartsen en andere zorgvoorzieningen;
• Horecagelegenheden;
• speelplekken;
• een zwembad;
• maatschappelijke dienstverlening zoals het gemeentehuis;
• culturele voorzieningen zoals verenigingsgebouwen, een theater en bibliotheken;
• sportmogelijkheden zoals sportscholen, binnen- en buitensportverenigingen en het Leer en Sportpark.

Waar staan we nu?

In de gemeente Veendam zijn de meeste voorzieningen in het centrum van Veendam gelegen. Hier zijn ook de meeste zorgvoorzieningen, maatschappelijke dienstverleningen, horecagelegenheden en winkels te vinden. Ook zijn hier het Zwembad Tropiqua en het Sportplein Veendam gevestigd. In de woongebieden zijn ook verschillende voorzieningen te vinden, denk aan verschillende supermarkten en het sportpark Wildervank. In en rondom Borgerswold zijn veel voorzieningen aanwezig die gericht zijn op sporten, bewegen en recreëren. Denk bijvoorbeeld aan een strand en zwemplas, het watersportcentrum, een manege, een kinderboerderij en verschillende wandel- en fietspaden. Tot slot heeft Veendam ook de zeilplas Langebosch, het golfterrein en een wielerbaan.

Onze gemeente heeft te maken met leegstand van veel winkels. In 2020 stond ongeveer 17% van de winkels leeg[1]. Dit is ver boven het provinciaal en landelijk gemiddelde van 8%. Vooral het centrum van Veendam heeft te maken met leegstand.

Wat komt er op ons af?

Een aantal grote (landelijke) ontwikkelingen heeft mogelijk gevolgen voor het voorzieningenniveau. Het gaat hier om vergrijzing waardoor het aantal ouderen verhoudingsgewijs toeneemt ten opzichte van het aantal jongeren. Dit heeft invloed op welke voorzieningen er nodig zijn in onze gemeente. Hier moeten we aandacht aan geven. Het kan bijvoorbeeld zorgen voor meer vraag naar zorgvoorzieningen. Als er steeds minder kinderen en jongeren zijn heeft dat ook effect op hoeveel scholen en kinderdagverblijven we nodig hebben.

Specifiek voor sportvoorzieningen zien we dat mensen minder én eenzijdiger bewegen. De vitaliteit van sportverenigingen staat daardoor onder druk. De vergrijzing kan ervoor zorgen dat het lastiger wordt om vrijwilligers voor onze verenigingen te vinden. Daarnaast moeten sportaccommodaties aan hoge verwachtingen en kwaliteitseisen van gebruikers en sportbonden voldoen. Het sporten en bewegen in de openbare ruimte neemt wel toe. Dit vraagt om voldoende openbare sportvoorzieningen.

Digitalisering is ook een ontwikkeling die invloed heeft op voorzieningen. We doen steeds meer via de computer, zoals zaken regelen met de bank, maar ook winkelen en boodschappen bestellen we steeds vaker via internet. De stijgende vraag naar online winkelen kan leiden tot een dalende vraag naar producten uit fysieke winkels. Hierdoor krijgen winkels in centrumgebieden het steeds vaker lastig. Dit is dan ook een van de oorzaken dat er in onze gemeente veel leegstand is. Niet alle inwoners kunnen meekomen in deze ontwikkeling, doordat zij bijvoorbeeld geen toegang hebben tot een computer of internet.

Hoe zien we de toekomst van voorzieningen?

In Veendam moeten voor alle leeftijdsgroepen geschikte voorzieningen aanwezig zijn. Veendam heeft namelijk al een breed aanbod van voorzieningen, maar we merken dat er niet voor alle doelgroepen voldoende mogelijkheden zijn (bijvoorbeeld voor jongeren). We vinden het belangrijk dat de voorzieningen passen bij de vraag.

Met betrekking tot de huisvesting van scholen stellen we samen met schoolbesturen en andere partners een nieuw Integraal Huisvestingsplan Veendam 2022-2038 (IHP) op. Daarmee houden we de trends en ontwikkelingen met betrekking tot het onderwijs in de gaten en werken we gezamenlijke doelstellingen uit, zodat het onderwijsaanbod ook in de toekomst op peil blijft.

Om de levendigheid in Veendam te versterken willen we onze voorzieningen meer laten aansluiten op de wensen van de verschillende doelgroepen. Dit doen we door enerzijds onze huidige voorzieningen te versterken en duidelijker te communiceren wat we allemaal al te bieden hebben in Veendam. Anderzijds willen we per doelgroep beter in beeld brengen welke voorzieningen gemist worden en wat de wensen zijn. Op basis daarvan is er ruimte voor nieuwe voorzieningen, wanneer deze passen bij de vraag van de doelgroep.

Ondanks dat we in Veendam over een breed aanbod aan voorzieningen beschikken zien we ook dat er in de lintdorpen steeds minder draagvlak is voor voorzieningen. Hierdoor is het onvermijdelijk dat er dagelijkse voorzieningen verdwijnen uit de lintdorpen. We zien dit niet als een probleem zolang de voorzieningen in Veendam zelf maar goed bereikbaar blijven. Doordat Veendam relatief compact is zijn alle voorzieningen relatief dichtbij. Onze opgave ligt bij het bereikbaar houden van de voorzieningen voor alle inwoners van Veendam en daarmee de leefbaarheid te behouden.

Naast het bieden van voorzieningen voor de inwoners van Veendam, willen we ons ook verder ontwikkelen als recreatieve trekpleister. We hebben als gemeente al veel te bieden, zoals onder andere het recreatiegebied Borgerswold, de golfclub en een zeilplas bij Langebosch. Deze voorzieningen zijn vooral gericht op dagrecreatie, waarbij bezoekers enkel voor een kort verblijf in Veendam zijn. Door uitbreiding van de recreatievoorzieningen met onder andere verblijfsrecreatie zoals een camping blijven bezoekers langer in Veendam, maar we zien ook kansen voor de vaarrecreatie. Het bieden van meer verblijfsmogelijkheden en vaarrecreatie stimuleert de levendigheid in Veendam en zorgt voor meer draagvlak voor de overige voorzieningen. Bij het uitbreiden van recreatiegebied sluiten we aan op de ruimtelijke structuur van Veendam.

Relatie met: Wonen, bereikbaarheid, werken en ondernemen, groen en recreatie.

[1] Landelijke monitor leegstand (CBS)